Vierentwintig paar ogen keken naar het scherm en daarna naar mij. Het was een paar seconden doodstil, toen begon het geroezemoes. Met af en toe een kreet: “Dat ben ik!!”… “Huh? Hoe weet u dat?” en vooral “Wat is dit????”
Op het scherm stond een tabel met daarin korte teksten. Over ‘vakantie op Ibiza’, ‘puppy Fonzy’, pap en mam 25 jaar getrouwd’, maar ook ‘Lekker coma zuipen!!’, ‘bushokje verbouwen’ en ‘KPN sucks…’
Gastdocent zijn is leuk, maar soms ook spannend. Zeker als je opent met een schermbreed overzicht van ogenschijnlijk geheime informatie over de leerlingen. Ik verzorgde een les over “De mores van Social Media” en had op basis van uitsluitend de namen van de leerlingen informatie over hen gezocht op internet. Het was spectaculair om te zien wat er allemaal over deze jonge mensen vastgelegd was op het World Wide Web.
De reacties varieerden van verbaasd tot verdedigend en een enkele ronduit verontwaardigd. “Dit is persoonlijke informatie. Daar heeft u niets mee te maken!” Inderdaad heb ik er niets mee te maken, en ja het is persoonlijke informatie maar het is geplaatst op Social Media zonder dat de plaatser heeft nagedacht over het beveiligen van de berichten. En dus is het openbaar. Zichtbaar voor iedereen die slechts hun naam intoetst op Google…
Deze leerlingen zaten in hun laatste schooljaar en sommige gingen verder studeren, maar de meeste wilden aan het werk. Solliciteren was een hot item. Het idee dat elke sollicitant gescreend wordt, was echter een totaal onbekend fenomeen. Hoe zit het dan met privacy? Had ik wel mogen zoeken naar informatie over hen? Mijn antwoord dat alles wat op internet staat, openbaar is, stuitte in eerste instantie op ongeloof.
Na uitleg over de werking van Social Media barstte de discussie goed los. De leerlingen vonden vooral dat ze recht hadden om hun eigen berichten te posten. Dat ze zich echt niet aan regels wilden houden. Op mijn vraag wat het effect van hun keuzes was, om allerlei foto’s, filmpjes en teksten op Social Media te plaatsen ook al waren deze zeer persoonlijk, gênant of ronduit ´not done´ volgde een ongemakkelijke stilte. Het idee dat een werkgever geen behoefte heeft aan een werknemer die nadrukkelijk klaagt over een Telecombedrijf of iemand afwijst voor een functie als receptioniste omdat ze vooral erg blote foto’s van zichzelf op haar Facebookpagina plaatst was voor de leerlingen een absolute eyeopener.
In het tweede deel van de les was er ruimte om zelf te onderzoeken wat er te vinden was op internet. Het werd een gezellige boel, met veel over en weer uitlachen en samen kijken naar elkaars berichten. Maar uiteindelijk resulteerde het in bewustwording en veel leerlingen beveiligden hun Facebookpagina, verwijderden berichten en pasten hun profielfoto en e-mailnamen aan (want zover was hen wel duidelijk: solliciteren met e-mailadres Lekkerding_1998 of een profielfoto waar je starnakel dronken aan de tap hangt is geen handige actie…)
Het was ook een stap naar volwassenheid. De jeugdige overmoed en het idee dat je de wereld naar je hand kunt zetten, had een tik gekregen. Opeens stond het vanzelfsprekende ter discussie.
En dat is wat gastdocentschap zo mooi maakt voor mij. Door ogen te openen en inzicht te geven, wordt de stap van schoolbanken naar de praktijk kleiner gemaakt.